.
ALBO albo Władza i anarchia 2/2011 (55)
"ALBO albo"W zeszycie m.in.: Rodzina jako środowisko inicjacyjne. Problem Edypa, Cień Lajosa i wyzwanie Sfinksa (T. Olchanowski), Patriarchalna władza a przemoc wobec dziecka (P. Karpowicz), Symbole i retoryka arabskiej wiosny 2011 roku (E. Machut-Mendecka), Pec ...Czytaj więcej >>
- Liczba stron: 206
- Data wydania: 2011
- Oprawa: miękka
- Wydawnictwo: ENETEIA
Pozycja po zwrocie, więcej informacji o uszkodzeniach w prawej kolumnie (pod ceną)
król, tyrania, Zeus i Prometeusz
Jungowskie inspiracje
Władza jako archetyp. Bunt Prometeusza – Zenon Waldemar Dudek
Cybernetyka między filozofią a techniką – Robert Piotrowski
Od psychologii do autopsychoterapii
Patriarchalna władza nad dzieckiem a proces jego krzywdzenia – Paweł Karpowicz
Problem Edypa, Cień Lajosa i wyzwanie Sfinksa – Tomasz Olchanowski
Archetypy w kulturze
Pech czy los? Mądra Elżunia (baśń nr 34) – Jadwiga Wais
Nasze tożsamości
Krew i słowa. O pozornym zwycięstwie Heinricha Himmlera nad Magnusem Hirschfeldem – Paweł Fijałkowski
Dialog kultur
Symbole i retoryka arabskiej wiosny 2011 roku – Ewa Machut-Mendecka
Z poetyki archetypów
Otwarty układ – Arnold Toczyski
Granat w kuźni – Tomasz Bohajedyn
Na granicy epok
Współczesne czarownice – Agata Muszyńska
Środki psychodeliczne – ogólny model działania i implikacje socjokulturowe – Bartosz Celmer
Raków – centrum ruchu ariańskiego – Jerzy J. Kolarzowski
Forum psychologii kultury
Dyskusje: Andrzej Falkiewicz – przyczynki do biografii intelektualnej – Jerzy J. Kolarzowski
Korespondencja: Nowooreańska królowa woodoo – Elwira Blazewicz
- EAN
- 977123008011702
- Waga
- 0.33 kg
- Wydanie
- 55
- Szerokość
- 16 cm
- Wysokość
- 23 cm
- Format
- 160x230 mm
- ISSN
- 1230-0802
- EAN dodatkowy
- 9771230080551
Możesz także polubić
Patriarchalna władza nad dzieckiem a proces jego krzywdzenia
Paweł Karpowicz
Wystarczy krótki rzut oka na historię, by przyznać, że walcząc z przemocą wobec dzieci, z przemocą w rodzinie, dokonujemy zamachu na uświęconą instytucję patriarchalnej rodziny.
Monika Płatek
Gdybyście naprawdę kochali swoje dzieci, na świecie nie byłoby wojen.
Jiddu Krishnamurti
W artykule koncentrujemy uwagę na zagadnieniu przemocy wobec dzieci i wyrządzania im krzywdy. Zjawisko to ma głębokie korzenie historyczne, istniało i istnieje we wszystkich znanych kulturach. Od połowy ubiegłego stulecia zaczęto wprowadzać regulacje prawne mające na celu przeciwdziałanie niekontrolowanemu nadużywaniu dzieci. Przemiany świadomości społecznej oraz systemu wartości po drugiej wojnie światowej pozwoliły na nazwanie, zidentyfikowanie i określenie pewnych zachowań rodziców i opiekunów dziecka jako przemocy fizycznej, psychicznej, seksualnej oraz zaniedbywania istotnych potrzeb dziecka.
Motorem trwających przez tysiąclecia nadużyć na dzieciach była patriarchalna struktura rodziny i społeczeństwa. Męska supremacja i dominacja nad dzieckiem i kobietą opierała się na sile, agresji i strachu. Autorytet mężczyzn wynikał z ich niekwestionowanej, gwarantowanej prawem formalnym lub zwyczajowym władzy ojcowskiej. Dominująca pozycja mężczyzny jako pater familias, czyli głowy rodziny, była charakterystyczna dla cywilizacji Zachodu i Wschodu. Na Zachodzie, w tradycji judeochrześcijańskiej, tę uprzywilejowaną rolę mężczyzny sankcjonowała religia.
W artykule zastanawiamy się, w jaki sposób władza ojca nad dzieckiem, kobietą i rodziną prowadziła do krzywdzenia dzieci. Zwracamy również uwagę na rolę społecznych norm i wartości w tym procesie. Rozważania są aktualne i – w naszym przekonaniu – odzwierciedlają współczesne procesy nadawania dziecku należnych mu praw i ograniczania nadmiernych praw rodziców.
Definicja. Krzywdzenie dzieci to każde działanie lub bezczynność jednostki, instytucji lub społeczeństwa jako całości i każdy rezultat takiego działania lub bezczynności, który deprywuje równe prawa i swobody dzieci lub zakłóca ich optymalny rozwój.
Z krzywdzeniem dzieci mamy do czynienia wtedy, gdy doświadczą one przemocy fizycznej, psychicznej, seksualnej, zaniedbywania. W takich sytuacjach może dojść do zakłócenia optymalnego rozwoju dziecka, a nawet jego zatrzymania, do różnorodnych strat i szkód. Krzywdzenie to synonim przemocy.
Sytuacja dzieci w poszczególnych epokach historycznych
Zjawisko krzywdzenia dziecka jest procesem uniwersalnym. Dzieje przemocy wobec dzieci można zawrzeć w krótkiej sentencji: „Długa historia krzywdzenia, krótka historia pomagania”.
W celu zilustrowania skali przemocy wobec dzieci, którą odnotowała historia ludzkości – całkowitego braku poszanowania ich elementarnych praw do życia, zdrowia i rozwoju – podamy kilka charakterystycznych dla tego zagadnienia informacji.
-
W wielu plemionach i społeczeństwach starożytnych zabijanie dzieci było traktowane jako sposób regulacji liczby dzieci w rodzinie.
-
Dzieci zabijano w kulturze Zachodu aż do końca wieków średnich; było to powszechne zjawisko społeczne.
-
Częstym motywem zabójstw było pochodzenia dziecka ze związku pozamałżeńskiego („z nieprawego łoża”), co potępiał Kościół. Stąd wywodzi się pogardliwa nazwa takiego dziecka – bękart. Takie dzieci, jeśli udało im się przeżyć, były pozbawione praw społecznych.
-
Jeszcze do XVIII wieku w krajach skandynawskich dziecko, którego po urodzeniu ojciec nie wziął na ręce, było skazane na śmierć.
-
Skalę perwersyjnej przyjemności, czerpanej z krzywdzenia bezbronnych istot, najlepiej ilustruje zabawa w „rzucanie dzieckiem”, rozrywka popularna w kręgach arystokracji francuskiej. Ofiarami jej stawały się dzieci, które były pod pewnymi względami ułomne. Dziecko zawijano w materiał i ciskano nim niczym piłką przez dziedziniec. Tak zginął brat Henryka IV Burbona, króla Francji (1553–1610).
-
Dzieci były przez długie wieki eksploatowane w gospodarstwach chłopskich, zmuszane do pracy w zbyt wczesnym wieku.
-
Dzieci wykorzystywano seksualnie.
-
Były też oddawane „na służbę” na dwory możnych, gdzie często doznawały krzywdzącego traktowania.
-
W kręgach arystokratycznych Europy, zwłaszcza od XVI do XVIII wieku, powszechną praktyką było oddawanie dzieci na wychowanie piastunkom i mamkom.
-
Wraz z rozwojem kapitalizmu i industrializacją dzieci z ubogich warstw społecznych były kierowane przez rodziców do pracy w fabrykach. Do połowy XIX wieku nie chroniły ich żadne przepisy ani regulacje prawne.
-
Dzieci były zmuszane do wielogodzinnej pracy w warunkach uciążliwych i niebezpiecznych dla zdrowia i życia.
Badacze dokonali typologii różnych okresów w historii cywilizacji Zachodu, od starożytności po wiek XX, ze względu na charakter przemocy, eksploatacji i wykorzystywania dzieci przez rodzinę i społeczeństwo (Lloyd de Mause, 1974, za: Jarosz, 2001).
-
Zabijanie dzieci – do około IV w. n.e. – praktyka ta była rozpowszechniona w wielu kulturach archaicznych i starożytnych.
-
Oddawanie dzieci – od około IV do XIII w. – to powszechna forma zachowania rodziców wobec dzieci w wiekach średnich; dzieci były oddawane do klasztorów i do rodzin lepiej sytuowanych na wychowanie lub na służbę.
-
Ambiwalencja w stosunku do dzieci – XIV–XVIII w. – stopniowy rozwój związków emocjonalnych między rodzicami a dziećmi; zachowania rodziców w przeważającej mierze nadal pozostawały surowe i zdominowane przez przemoc.
-
Wnikanie – XVIII w. – to coraz powszechniejsze w kulturze Zachodu podejmowanie prób uczuciowego zbliżenia się rodziców do dziecka.
-
Socjalizacja – od XIX do połowy XX w. – wychowanie dziecka ma na celu przystosowanie go do społeczeństwa; następują zmiany społeczne w makroskali, demokratyzacja i emancypacja grup społecznych, zwiększa się też zakres autonomii dzieci; w wychowaniu nadal dominuje dyscyplinowanie dziecka przez kary fizyczne, choć maleje ich okrucieństwo w porównaniu z poprzednimi okresami.
-
Wspieranie rozwoju dziecka – od połowy XX w. – rozwijają się nowe, postępowe prądy pedagogiczne i psychologiczne, m.in. psychologia humanistyczna; wychowanie dziecka zaczyna być procesem świadomym i zamierzonym; zwraca się uwagę, że dziecko posiada pozytywny potencjał rozwojowy, który odpowiednie wychowanie i edukacja mogą aktualizować.
Władza jako archetyp. Bunt Prometeusza
Zenon Waldemar Dudek
Motyw buntu prometejskiego pokazuje znaczenie archetypu władzy i wzorców jej sprawowania w stosunkach międzyludzkich. Władza jest przywilejem, ale też obowiązkiem wobec poddanych. Wypowiedzenie posłuszeństwa zmusza wyalienowaną władzę do transformacji. Tworzy nowy wzór jej sprawowania.
Słowa kluczowe: sytuacje graniczne, mity, władca–poddany, archetyp ofiary, bunt prometejski, cierpienie
Cybernetyka między filozofią a techniką
Robert Piotrowski
Słowa kluczowe: sterowanie, system, myślenie cybernetyczne, homeostaza
Patriarchalna władza nad dzieckiem a proces jego krzywdzenia
Paweł Karpowicz
W tekście pragniemy dotrzeć do korzeni przemocy wobec dzieci. Wskazujemy na wielowiekową tradycję krzywdzenia dziecka, jak też na patriarchalną strukturę rodziny jako zjawisko sprzyjające krzywdzeniu. Pragniemy również wskazać na takie czynniki, jak nienawiść, pogarda, brak szacunku, ignorancja, brak dostatecznej empatii oraz niedorozwój uczuć pozytywnych jako podstawowe przyczyny zachowań okrutnych, brutalnych, stosowanych przez dorosłych wobec dzieci.
Słowa kluczowe: krzywdzenie dzieci, ochrona praw dziecka, rodzina patriarchalna, „czarna pedagogika”, destrukcyjne uczucia i postawy, uczucia konstruktywne
Problem Edypa, Cień Lajosa i wyzwanie Sfinksa
Tomasz Olchanowski
Słowa kluczowe: hybris, obsesja władzy, popęd seksualny, mit, projekcja, wyparcie, agresja
Pech czy los? Mądra Elżunia (baśń nr 34)
Jadwiga Wais
Słowa kluczowe: socjalizacja, indywiduacja, baśń
Krew i słowa. O pozornym zwycięstwie Heinricha Himmlera nad Magnusem Hirschfeldem
Paweł Fijałkowski
Słowa kluczowe: nazizm, ludobójstwo, homoseksualizm
Symbole i retoryka arabskiej wiosny 2011 roku
Ewa Machut‑Mendecka
Słowa kluczowe: tożsamość arabska, symbole, Rewolucja Jaśminu, Rewolucja Lotosu, islamizacja, demokracja
Współczesne czarownice
Agata Muszyńska
Słowa kluczowe: wicca, Bogini i Bóg, czarownice, rytuały, biała magia
Środki psychodeliczne – ogólny model działania i implikacje socjokulturowe
Bartosz Celmer
Słowa kluczowe: psychodeliki, odmienne stany świadomości, mózg, percepcja
Raków – centrum ruchu ariańskiego
Jerzy J. Kolarzowski
Słowa kluczowe: Bracia Polscy, Raków na Kielecczyźnie, Polska w XVII‑wiecznej Europie
Blazewicz Elwira – ukończyła studia historyczne na Uniwersytecie Warszawskim i podyplomowe Studium Systemowej Terapii Rodzinnej w Psychoterapeutycznym Instytucie Burg Bergerhausen w Duisburgu (Niemcy). Jest członkiem zespołu Międzynarodowej Agencji Prasowej „New York Reporters”. Jej artykuły i sprawozdania ukazały się w pismach: „Kwartalnik Historyczny”, „Internationale Zeitschrift für Humanistisches Psychodrama”, „Nowy Dziennik”, „Aura, Metro‑Polonia” oraz w polsko‑czeskim czasopiśmie „Bohemia”.
Bohajedyn Tomasz – rysownik w polskiej edycji „Le Monde diplomatique”; publikuje również w wielu innych czasopismach w kraju i za granicą, na przykład w „Midraszu”, „Ricie Baum”, „Kresach” i „Op. cit.”. Wystawiał między innymi w Klubie Polskich Nieudaczników w Berlinie, na Rozbracie w Poznaniu, w Le Madame w Warszawie, w Galerii Teatru Komuna Otwock, w Galerii Officyny w Szczecinie i w Galerii Garbary 48 w Poznaniu. Opublikował tomiki Kongo (2007), Spaghetti western (2008), Osad (2010), Las idzie (2012).
Celmer Bartosz– absolwent socjologii na Uniwersytecie Gdańskim, oraz studiów podyplomowych z Zarządzania Rozwojem Przestrzennym Miast na Politechnice Gdańskiej.
Dudek Zenon Waldemar – specjalista psychiatra, zajmuje się psychoterapią indywidualną, psychologią osobowości i psychologią kultury; autor artykułów, opracowań i książek z zakresu psychologii głębi, szczególnie jungowskiej, oraz psychoterapii i psychologii kultury – m.in. Psychologia integralna Junga (1995; 2006), Jungowska psychologia marzeń sennych (1997; 2007; 2010), Podstawy psychologii Junga (2002; 2006). Współautor książki Psychologia kultury. Doświadczenia graniczne i transkulturowe (2005; 2008) oraz podręcznika psychoterapii Psychoterapia. Teoria (2005). Współredaktor zbioru tekstów pt. Spotkania z Jungiem (2007). Redaktor naczelny i wydawca „ALBO albo. Problemy psychologii i kultury”.
Fijałkowski Paweł – archeolog i historyk, pracownik naukowy Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie; zajmuje się dziejami Żydów w dawnej Polsce (X–XVIII w.), historią polskiego protestantyzmu, pradziejami Mazowsza oraz homoerotyzmem w starożytnej Grecji i Rzymie. Autor książki Seksualność, psyche, kultura. Homoerotyzm w świecie starożytnym (2007) oraz Homoseksualizam. Wykluczenie – transgresja – akceptacja (2009).
Karpowicz Paweł – dr, socjolog, od wielu lat specjalizuje się w problematyce teoretycznej i działaniach praktycznych dotyczących ochrony dzieci krzywdzonych. Organizuje i prowadzi warsztaty rozwoju osobistego. Od 30 lat studiuje tradycje duchowe Wschodu, w szczególności buddyzm oraz jogę. Pracował jako terapeuta uzależnień i doradca rozwoju osobistego. Obecnie wykłada socjologię na Niepaństwowej Wyższej Szkole Pedagogicznej w Białymstoku. Autor wielu artykułów i książek, w tym: Narkotyki. Jak pomóc osobie i rodzinie?; Szczęśliwe źdźbło trawy. Praktyka buddyzmu i jogi; Terapia wewnętrznego dziecka. Leczenie zranionej duszy; redaktor książki Marek Kotański. Człowiek i jego dzieło. Przełożył z języka angielskiego 14 książek o tematyce psychologicznej. Osoby zainteresowane problematyką artykułu autor zaprasza do kontaktu: pakarpow@wp.pl.
Kolarzowski Jerzy J. – dr hab., profesor nadzw. UPH w Siedlcach (Wydział Nauk Ekonomicznych i Prawnych). Zainteresowania: historia instytucji życia publicznego i prywatnego, myśl etyczna i religijna Europy (zwłaszcza okresu reformacji). Bada nieoficjalne nurty i idee inspirujące kulturę europejską w Starożytności, czasach reformacji i współcześnie. Dodatkowe kwalifikacje: Master of Art of NLP. Autor książek: Filozofowie i mistycy. Na drogach neoplatonizmu (2005), Idea praw jednostki w pismach Braci Polskich. U narodzin nowożytnej koncepcji praw człowieka (2009).
Machut‑Mendecka Ewa – absolwentka arabistyki na Uniwersytecie Warszawskim. Interesuje się kulturą, problematyką społeczną i etnologiczną obszarów muzułmańskich oraz religią islamu. Autorka wielu artykułów i książek. Napisała m.in.: Współczesny dramat egipski (1984), Główne kierunki rozwojowe dramaturgii arabskiej (1992), The Art of Arabic Drama. A Study in Typology (1997), Studies in Arabic Theatre and Literature (2000), Archetypy islamu (2004), Świat tradycji arabskiej (2005), Kultura arabska. Mity, literatura, polityka (2012). Jest profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Warszawskiego. Członek redakcji „ALBO albo”.
Muszyńska Agata – absolwentka etnologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Pracuje w Muzeum Współczesnym Wrocław.
Olchanowski Tomasz – dr nauk humanistycznych, adiunkt w Zakładzie Psychoanalizy i Myśli Humanistycznej Uniwersytetu w Białymstoku Zainteresowania Autora koncentrują się na zagadnieniach historii kultury i rozwoju cywilizacji, ze szczególnym uwzględnieniem ewolucji psychicznej człowieka, źródłach filozofii, problematyce przemiany duchowej. Autor książek: Jungowska interpretacja mitu ojca w prozie Brunona Schulza (2001), Psychologia pychy (2003), Duchowość i narcyzm (2006), Wola i opętanie (2008, wyd. II poszerzone 2010) i kilkudziesięciu artykułów z tego zakresu.
Piotrowski Robert – pracuje w Zakładzie Logiki i Metodologii Nauk Instytutu Filozofii Uniwersytetu Zielonogórskiego. Jest autorem ponad 50 artykułów naukowych i 4 książek: Od materii Świata do materii Państwa. Z filozofii Tomasza Hobbesa (2000); Problem filozoficzny ładu społecznego a porównawcza nauka o cywilizacjach (2003); Logika elementarna. Podręcznik dla szkół akademickich (2005); Demon Maxwella. Dzieje i filozofia pewnego eksperymentu (2011). Jego zainteresowania obejmują cybernetykę, filozofię społeczną i konflikty ideologiczne, historię filozofii polskiej oraz filozofię przyrody. Jest również tłumaczem i redaktorem naukowym.
ToczyskI Arnold – ukończył Uniwersytet w Białymstoku. Interesuje się interpretacją psychoanalityczną stosowaną do sztuki i kultury, literaturą oraz badaniem procesu twórczego. Perspektywę humanistyczną lubi poszerzać o współczesną myśl ekonomiczną, która w związku z globalnym kryzysem powróciła do zainteresowania psychologią i kulturą.
Wais jadwiga – dr, socjolog, adiunkt w Zakładzie Humanistycznych Nauk Lekarskich Akademii Medycznej we Wrocławiu. Zajmuje się zagadnieniami z dziedziny antropologii przemiany duchowej (pogranicze filozofii, psychologii, socjologii, mitologii, baśni i literatury pięknej). Autorka książek Gilgamesz i Psyche (2001) oraz Ścieżki baśni (2006). Publikowała artykuły w „ALBO albo”, „Studiach Filozoficznych”, „Przeglądzie Filozoficznym”, „Etyce”, „Kontekstach”, „Świecie Psychoanalizy”.