O autorach
Przedmowa
Wprowadzenie i przegląd podręcznika

Część I: Modele psychopatologii i prawidłowego rozwoju do zrozumienia zaburzeń osobowości w okresie dorastania

Zaburzenia osobowości w okresie dorastania. Fenomenologia, rozwój i trafność konstruktu
Psychodynamiczna konceptualizacja osobowości, rozwoju osobowości oraz zaburzeń osobowości w okresie dojrzewania

Część II: Podejście terapeutyczne

Główny cel i strategie
Ocena kliniczna i proces tworzenia diagnozy
Ustanowienie struktury leczenia i współpracy z rodzicami
Techniki terapii skoncentrowanej na przeniesieniu dla młodzieży (TFP-A)
Taktyki TFP-A

Część III: Procesy i zastosowania

Fazy leczenia
Podsumowanie

Aneks: Podręcznik oceny adherencji i skala kompetencji w stosowaniu TFP-A (TFP-A/MACS)

Bibliografia
Indeks

Przedmowa

W optymalnych warunkach dorastanie jest porywającym etapem w życiu, czasem osobistej eksploracji nowych obszarów wiedzy i umiejętności, zainteresowań i marzeń, który przygotowuje nastolatka do dojrzałego zaangażowania i satysfakcji z pracy, miłości i zabawy. To przepustka do czerpania biologicznej i psychologicznej radości z dorosłej miłości oraz seksualności, a także konsolidacji przyjaźni i sieci społecznych na całe życie. Dorastanie to okres wpisywania się w bieg historii i kultury oraz zajmowania własnego miejsca w naturze i społeczeństwie.

Ten okres rozwojowy nie jest jednak pozbawiony wyzwań. Bolesne uświadomienie sobie nieuchronności i rozpowszechnienia ludzkiej agresji, rywalizacji, konkurencji, zazdrości, zdrady oraz własnych ograniczeń sygnalizuje koniec infantylnej naiwności. To czas uczenia się podtrzymywania wiary, miłości, pewności siebie i zaufania w obliczu rozczarowań, niejasności i utraty złudzeń. Dzięki optymalnym zasobom psychologicznym i zewnętrznemu wsparciu sprostanie wyzwaniom, jakie niosą te przeciwności, zapewnia wystarczającą odporność na życiowe burze.

Niestety w przypadku trudnej historii rozwojowej oraz traumatyzującego i restrykcyjnego środowiska osobistego i społecznego rozwój nastolatków może zostać poważnie ograniczony i zniekształcony. W tym czasie może wzrastać uraza do świata, który wydaje się wrogi i obojętny. Wszystkie drogi do osiągnięcia osobistego rozwoju oraz stabilnej tożsamości, której nie zagraża niepewność i samotność, wydają się wtedy zablokowane. To zaś może zagrażać ogólnemu dobrostanowi i zdrowiu psychicznemu nastolatków.

Psychoterapia skoncentrowana na przeniesieniu dla młodzieży (ang. Transference-Focused Psychotherapy for Adolescents, TFP-A) jest wyspecjalizowaną psychoterapią psychodynamiczną nastawioną na eksplorowanie i rozwiązywanie konfliktów związanych z negatywnymi doświadczeniami i zachowaniami, które są wyrazem poważnych zagrożeń i ograniczeń w normalnym rozwoju nastolatka.

TFP-A jest klinicznie i empirycznie zbadanym połączeniem teorii i techniki psychoanalitycznej wykorzystywanych do specyficznych zakłóceń tożsamości, które sygnalizują rozwój ciężkich zaburzeń osobowości. Opis tej metody leczenia jest podstawowym celem tego podręcznika. Podczas gdy stosowane techniki zwracają szczególną uwagę na aktualne dylematy i objawy pacjenta, naszym głównym celem jest rozwiązanie ograniczeń intrapsychicznych, które zakłócają normalny rozwój nastolatka w odpowiednich dla jego wieku sferach: miłości, seksualności, przyjaźni, intymności oraz dążeniu do edukacyjnego i twórczego sukcesu. W tym procesie zdolność adolescenta do autonomicznego i niezależnego funkcjonowania oraz bardziej dojrzałe i oparte na współpracy zaangażowanie w sprawy rodziny pochodzenia są częścią oczekiwanego rozwoju jego funkcjonowania społecznego.

Złożoność wyzwań związanych z budową tożsamości nastolatka wymaga od psychoterapeuty bycia na nie wyczulonym. Musi on być otwarty na pojawienie się nowych, nieprzewidzianych doświadczeń, a także lękowego wycofywania się w poczuciu zagrożenia związanego z otwarciem traumatycznych przeżyć z przeszłości.

Terapeuta musi zempatyzować się z niekonwencjonalną postawą pacjenta, jednocześnie pamiętając o realistycznych zadaniach, które muszą zostać podjęte przez nastolatka. Elastyczność i stanowczość oraz tolerancja i zrozumienie dla odbiegających od normy wartości i modeli relacji wpłyną na integrację wewnętrznych doświadczeń pacjenta. Terapeuta musi skonfrontować adolescenta z jego szerokimi możliwościami rozwoju i osiągnięcia sukcesu, a także z jego ukrytą, idealną wizją tego, co może osiągnąć, mając zarazem na uwadze realia konkretnej sytuacji terapeutycznej. W idealnych realiach terapeuta reprezentuje „trzeci głos” jako tłumacz i mediator między nastolatkiem, rodzicami, społeczeństwem i jego normami oraz wartościami. Ostatecznym celem jest wspieranie integracji ego w stopniu pozwalającym młodemu człowiekowi na samodzielne działanie.