Wstęp

1. Wprowadzenie

2. Prekursor

3. Problemy z terminologią i definicją

4. Sadomasochizm i depresja

5. Masochizm kobiecy albo przypadek „człowieka od wilków”

6. Masochizm ascetyczny

7. Obszar kliniczny perwersji

8. Teorie objaśniające perwersję sadomasochistyczną

9. Po teoriach

10. Obszary zbieżności

11. Trauma wczesnodziecięca i perwersja

12. Końcowe uwagi na temat trzech paradygmatów

13. Psychoanalityczna terapia perwersji

14. Zło i przyjemność – perspektywa psychoanalityczna

Dodatek, 2007

Bibliografia

Fragmenty Rozdziału 1

Potrzeba napisania tej książki narodziła się i dojrzewała we mnie pod wpływem rozczarowania, jakie przeżywałem, gdy – dążąc do zrozumienia natury i znaczenia perwersji, z którą się stykałem, pracując z licznymi pacjentkami i pacjentami – próbowałem skonfrontować mój punkt widzenia z dostępną literaturą psychoanalityczną. Przekonałem się wówczas o braku spójnego psychoanalitycznego opracowania tego zagadnienia.

Perwersja bywa omawiana tak różnorodnie, że nietrudno stracić z oczu jej znaczenie psychopatologiczne. Być może za rozmaitość podejść odpowiada to, że objaw „perwersyjny” miewa wiele znaczeń, bywa więc różnie postrzegany. Wieloznaczność nie usprawiedliwia jednak tendencji do uogólniania lub przesuwania w obszar rozważań teoretycznych tego, co należy uznać za wybrane opcje myślenia klinicznego lub terapeutycznego.

[…] Perwersja sadomasochistyczna jawi się jako obszar przejściowy w złożonym świecie psychicznym, w którym pewien typ przyjemności staje się jedynym kompulsywnym działaniem. W moim opisie zwracam uwagę na skrajny i niebezpieczny aspekt, który współwystępuje z seksualizowaniem destrukcyjnej przyjemności. Nie pomijam jednak tego, że zachowania lub fantazje perwersyjne często są przejściowymi działaniami w innych doświadczeniach, w których przyjemność może łączyć się z traumatycznymi nieprzyjemnymi przeżyciami z przeszłości.

[...] Z fantazjami perwersyjnymi o charakterze masochistycznym mamy do czynienia częściej, czasami ograniczają się one tylko do aktu seksualnego. Szczególnie dotyczy to kobiet, które pogodziły się ze swoją oziębłością, przy czym brak przyjemności seksualnej ma związek z ich traumatycznymi doświadczeniami z dzieciństwa. Mawia się, że nie istnieje sadyzm bez aspektów masochistycznych, ja jednak sądzę, że należy wyizolować i wyróżnić czystą pozycję masochistyczną, będącą następstwem powtarzających się doświadczeń traumatycznych. W sadomasochizmie pozycje mogą się stale odwracać, natomiast w przypadku masochizmu jedyną możliwą jest ta, w której erotyzowana jest uległość, bez pragnienia dominacji.

[…] W swojej książce kieruję uwagę na tajemniczą naturę perwersji sadomasochistycznej i na spójność teorii psychoanalitycznych, które próbują ją objaśnić. Podobnie jak w innych dziedzinach wiedzy, w których nowe paradygmaty naukowe następują po sobie i współistnieją, także na współczesnej scenie psychoanalitycznej współistnieje wiele modeli i sposobów interpretowania rzeczywistości klinicznej, które wzajemnie się uzupełniają. Starałem się jak najwnikliwiej przemyśleć kolejne hipotezy analityczne – zarówno te z przeszłości, jak i te współczesne – a także założenia leżące u podłoża teorii formułowanych przez autorów, którzy reprezentują wprawdzie różne nurty, ale zgadzają się w kluczowych punktach.