1. Wprowadzenie – mit o Heraklesie i bajka o Kopciuszku
1.1. Herakles
1.2. Kopciuszek

2. Zjawisko parentyfikacji, czyli o „masce dorosłości”
2.1. Definicja i rozumienie pojęcia
2.2. Kultura sprzyjająca odwracaniu ról – przyzwolenie na to, żeby dzieci były „dzielne”
2.3. Destrukcyjne odwrócenie ról w dzieciństwie, czyli o przemocy utajonej

3. Mechanizm działania parentyfikacji – transgeneracyjny przekaz traumy
3.1. Rodzice z zaburzeniami osobowości
3.2. Niedojrzali dorośli i niedokończona żałoba
3.3. Style osobowości związane z parentyfikacją: masochistyczny i narcystyczny
3.4. Koledzy i przyjaciele Kopciuszków

4. Konsekwencje destrukcyjnej parentyfikacji
4.1. Zaburzenia regulacji emocji – aleksytymia
4.2. Depresja
4.3. Zahamowanie procesu separacji–indywiduacji
4.4. Somatyzacja i zaburzenia psychosomatyczne
4.5. Zaburzenia funkcjonowania cielesnego, czyli „zdradzone ciało”

5. Rodzaje parentyfikacji
5.1. Parentyfikacja instrumentalna i emocjonalna
5.2. Studium osoby – historia Pani A.
5.3. Parentyfikacja seksualna

6. O sposobach pomocy „dorosłym” dzieciom
6.1. Psychoterapia osób, które doświadczyły parentyfikacji
6.2. Wzrost potraumatyczny, czyli dorosłe dzieci bez brzemienia parentyfikacji
6.3. Społeczna diagnoza dorosłych dzieci
6.4. Psychoterapeuci to często osoby, które w dzieciństwie doświadczyły parentyfikacji
6.5. Mówienie i pisanie o traumatycznej przeszłości
6.6. Prewencja odwracania ról w rodzinie

7. Podsumowanie, czyli raz jeszcze o tym, co dla dorosłego dziecka jest najważniejsze

8. Zmiana narracji – jeśli nie Herakles i Kopciuszek, to kto?
8.1. Wystarczająco dobre rodzicielstwo i odzyskiwanie równowagi
8.2. Zadania dla psychoterapeuty i osoby wspierającej

Bibliografia
Indeks nazwisk
Indeks rzeczowy

Fragment książki "Dorosłe dzieci"

Odwrócenie ról: o typach zachowań dorosłych dzieci w rodzinie…

(…) można zawrzeć istotę odwrócenia ról w obrębie sześciu wariantów dotyczących roli dziecka w rodzinie. Po pierwsze, jest to dziecko jako SŁUŻĄCY, czyli ktoś, kto robi zakupy dla całej rodziny, sprząta regularnie (nie tylko swój pokój) oraz przygotowuje posiłki dla domowników. Może też być ogrodnikiem albo systematycznie robić pranie.

Po drugie, dziecko jako OPIEKUN RODZICA to osoba, która zajmuje się jego zdrowiem (np. chodzi z nim do lekarza, robi mu zastrzyki, wykonuje zabiegi pielęgnacyjne, gdy rodzic jest obłożnie chory), załatwia w imieniu rodzica sprawy w urzędach, jest tłumaczem, gdy opiekun zna gorzej język kraju zamieszkania niż dziecko, i/lub pracuje zarobkowo na rzecz rodziny.

Po trzecie, jest to dziecko jako OPIEKUN RODZEŃSTWA. W tej funkcji dziecko zajmuje się rodzeństwem. Odrabia z nim lekcje, chodzi na wywiadówki w charakterze reprezentanta rodziny lub oddaje rodzeństwu własne zabawki, które są mu potrzebne lub lubiane.

Po czwarte, dziecko służy jako BUFOR albo mediator w kłótniach i konfliktach rodziców. W takiej sytuacji uspokaja ono oboje lub jednego rodzica po kłótni, stara się godzić rodziców, zabawiając ich albo znajduje realne rozwiązanie ich konfliktu oraz słucha zwierzeń jednego z rodziców lub obydwojga na temat drugiego partnera.

Po piąte, dziecko jako TERAPEUTA to osoba, która uspokaja opiekuna, gdy jest on smutny lub napięty, podnosi go na duchu i rozwesela, słucha o jego trudnościach w pracy lub w kontaktach z innymi ludźmi i wreszcie – wytrzymuje lub koi negatywne emocje (przede wszystkim gniew i wściekłość) któregoś z rodziców lub ich obojga.  Taka osoba może też być rodzinnym „dzidziusiem”, czyli pozostawać w pozycji infantylnej. Dzięki niej wypełnia pustkę psychiczną w umyśle i życiu opiekuna, może tez odgrywać rolę clowna.

(…) szósta kategoria (…) to dziecko jako PARTNER (w tym SEKSUALNY).

(prof. dr hab. Katarzyna Schier, źródło: „Dorosłe dzieci”, 2016, s. 28-29; Warszawa: Scholar)