Wstęp do wydania polskiego (Wiesława Łodej-Sobańska)
Podziękowania
Wprowadzenie

Ogląd wstępny
Napięcia wewnątrzgrupowe w terapii

Doświadczenia w grupach (1–7)

Ogląd końcowy
Dynamika grupowa

Indeks

W "Doświadczenia w grupach" Bion po raz pierwszy rozważał tematykę funkcjonowania dojrzałych i regresywnych stanów umysłu, która dziś jest powszechnie uznaną częścią jego dorobku. Opis procesu ścierania się części umysłu zdolnej do myślenia z taką, która nie toleruje myślenia o własnym doświadczeniu emocjonalnym, odnajdujemy w koncepcji grupy pracującej i grupy podstawowego założenia. Termin „grupa pracująca” odnosi się do tego aspektu umysłowości grupy, którym kieruje ludzka potrzeba poznawania prawdy o sobie, innych ludziach i o relacjach z nimi – co można uznać za odpowiednik ego. To rodzaj zorientowanej na rzeczywistość aktywności umysłu, zmierzającej do rozwiązywania problemów psychicznych. Grupa pracująca zdaje sobie sprawę ze swoich celów i zajmuje się zadaniem, do którego realizacji została powołana (może nim być autorefleksja). Termin „grupa podstawowego założenia” opisuje nieświadomą część mentalności grupowej, która nie toleruje myślenia o własnym doświadczeniu, co wpływa na sposób realizacji zadania zdefiniowanego jako cel istnienia grupy. Taka grupa działa instynktownie, bezrefleksyjnie, unikając kontaktu z rzeczywistością. Na każdej sesji grupa walczy o żywe, myślące reagowanie na własne doświadczenie, zrozumienie toczącego się w niej procesu, zmagając się jednocześnie z lękiem przed wglądem, zagłębieniem się w sam proces myślenia, który jest bolesny, gdyż konfrontuje nas z niewiedzą.
Bion, odwołując się do pojęć mistyka i katastroficznej zmiany, opisał problem, przed którym staje każda grupa – czy i jak pomieścić nową, dającą szansę rozwoju ideę, która jednocześnie niszczy dotychczasowy bezpieczny sposób funkcjonowania? Grupy potrzebują spójności i stabilności, ale także rozwoju i zmiany. Bionowski mistyk to osoba lub idea, która może zainicjować zmianę przeżywaną jako coś pożądanego, ale budzącą również katastroficzny lęk. W ujęciu Biona analiza grupowa wspomaga rozwój relacji między mistykiem a grupą, umożliwiając przyjęcie nowej niepokojącej idei. W procesie grupowym funkcję pomieszczającą pełni grupa pracująca, a tym, co musi zostać pomieszczone, bywa interpretacja nieświadomego funkcjonowania grupy.
Według Biona prawa rządzące funkcjonowaniem grup odnoszą się też do funkcjonowania indywidualnej psychiki, będącej swoistą grupą, na którą składają się elementy powstałe w wyniku relacji podmiotu z różnymi grupami. W tej wewnętrznej grupie toczy się dialog między lękiem przed myśleniem a dążeniami do refleksji nad doświadczeniem emocjonalnym. Grupa pracująca i grupa podstawowego założenia w umyśle każdego z nas to dwa współzależne style funkcjonowania psychicznego, a naszym losem jest stałe doświadczanie napięcia między nimi. Dojrzałe myślenie kształtuje się w odpowiedzi na pierwotne lęki związane z przynależnością do grup i tylko dzięki nim aparat myślenia się rozwija. Gdyby nie te pierwotne przeżycia, nie byłoby materiału do refleksji i rozwoju procesu myślenia.

Wiesława Łodej-Sobańska
(fragm. Wstępu do wydania polskiego)